
کتاب «قزاقهای ایران» در سال ۲۰۲۵ در کتابخانه ملی قزاقستان در شهر آلماتی رونمایی شد. این اثر به قلم نیاز توباش، شرقشناس برجسته و از مهاجران ایرانیتبار مقیم قزاقستان، نوشته شده است. کتاب حاصل ۴۵ سال پژوهش و گردآوری مقالات متعدد درباره تاریخ، آداب و رسوم و زندگی قزاقهای ساکن استان گلستان ایران است.
این اثر با دقت و جزئیات شرح میدهد چگونه این جامعه پس از انقلاب سوسیالیستی روسیه به ایران مهاجرت کرده و توانسته زبان، سنتها و هویت خود را در کشوری متفاوت حفظ کند. از مهمترین خدمات کتاب، تفکیک واژه «قزاق» (Kazakh) از «کازاک» (Cossack) در تاریخنگاری ایران است، اقدامی که اشتباه تاریخی صدساله را اصلاح میکند.
در یک حرکت فرهنگی مهم، نسخه صوتی این اثر تاریخی با صدای هنرمند برجسته قزاق، امانجان ایسبای، از رادیو ملی و دولتی «شولقار» منتشر شده است. این نسخه صوتی نقش پل ارتباطی زندهای را میان گذشته و حال ایران و قزاقستان ایفا کرده و داستان کمتر شنیدهشده «قزاقهای ایران» را به بخشی از گفتمان ملی قزاقستان تبدیل کرده است.این اقدام،روایت جامعه دیاسپورا(دور از وطن) را برای عموم مردم قابل دسترس ساخته و به عنوان بخشی از حافظه جمعی ملت قزاق به رسمیت شناخته می شود.